Taksirli suçlar ne demek. Taksirli suç, objektif olarak öngörülen itina yükümlülüğünün ihlali suretiyle işlenebilen suçlardır.

Taksirli suçlar, kasten işlenen suçlarla beraber, ceza hukukunda iki büyük suç grubundan biridir. Sadece esas olan suçun kasten işlenmesidir. Bir suçun taksirle işlenmesi sadece kanunda suç olarak tanımlandığı durumlarda mümkün olabilir. Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 22/1 fıkrasına gore taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği durumlarda cezalandırılır. Buna açıdan taksirle işlenen bir fiilin cezalandırılabilmesi için suçun yasal tanımında bunun açıkça belirtilmesi gerekir.

Taksirli ne demek

Bir suçun taksir ile işlenmesi haline taksirli denir. Kasten işlenen suçlar açısından fiilin belli bir amaca yönelik olarak işlenmesi, bu suçlar bakımında yapılacak değerlendirme için yeterlidir. Sadece taksirle işlenen suçlarda haksızlığın oluşumu açısından fiilin belli bir amaca yönelik olarak gerçekleştirilmesi tek başına kafi değildir.

Taksirli suçlarda ek olarak bu davranışın icrası esnasında objektif itina yükümlülüğünün ihlal edilmiş olması da gereklidir. TCK’nın 22/2 fıkrasında neticeye sebebiyet veren her davranışın değil, dikkat ve itina yükümlülüğüne aykırılık teşkil eden davranışların taksirli suçlarda tipik eylem hususi durumunu taşıyacağı belirtilmiştir.

Mesela trafikteki bir şahıs ceza hukukunun ilgi alanına girmeyen bir maksatla hareket etmektedir. Sadece bu şahıs, aracını kullanırken karayolları trafik mevzuatında yer edinen kurallara uygun hareket etme yükümlülüğü altındadır. Vasıta kullanırken kişinin telefon kullanımı neticesinde bir kazaya neden olarak bazı kişilerin ölümüne yada yaralanmasına sebebiyet verecek olursa, taksirli hareket etmiş olur.

Taksirli suçların haksızlık içinde ne olduğu üç unsurdan oluşur:

1. Objektif itina yükümlülüğünün (icrai yada dikkatsizliği) bir davranışla ihlal edilmesi: TCK’nın 22/2 fıkrasında taksirli hareket, dikkat ve itina yükümlülüğüne aykırı hareket etmek olarak belirtilmiştir.
2. Özene aykırı davranışın neticeye sebebiyet vermesi (taksirli netice suçlarında): Taksirli suçun oluşumu bakımından objektif dikkat ve itina yükümlülüğünün ihlali kafi değildir. Ek olarak bir neticenin gerçekleşmesinin arandığı durumlarda taksirli suça ilişkin kanuni tanımdaki neticenin gerçekleşmesi gerekir.
3. Neticenin faile isnat edilebilirliği: Taksirli suçlarda netice, dikkat ve itina yükümlülüğünün ihlalinin bir sonucu olarak meydana gelmelidir. Gerçekleşen netice ile failin itina yükümlülüğünün ihlali içinde bir nedensellik bağları bulunmalıdır. Eğer bu bağ mevcut değilse yada netice dikkat ve itina yükümlülüğünün ihlali sonucu olarak gerçekleşmemişse, artık taksirli suçtan söz edilemez.

Taksirli suçlar, kusur ve hukuka aykırılık

Taksirle işlenen suçlar açısından kusur, kişinin işlediği haksızlık teşkil eden fiilden dolayı kınanması gerektiği mevzusundaki yargıyı ifade eder. Bu durumda dikkat ve itina yükümlülüğüne aykırı hareket etmek suretiyle taksirli bir haksızlığı gerçekleştiren şahıs, bu şekilde bir fiili işlemesi sebebiyle kınanabilmesi durumunda cezalandırılır.

Taksirli suçlar açısından da kasıtlı suçlar şeklinde kusur yargısında bulunulabilmesi yönünden aranan ilk unsur, failin akli sağlığı ve yaşına bağlı olan kusur kabiliyetidir. Kusur kabiliyeti olmayan bir kimse, taksir alanında da kusurlu hareket edemez. Kusur kabiliyeti olmayan bir kimse belli şartlar altında, objektif itina yükümlülüğüne aykırı hareket edebilir. Bu bakımdan kusur kabiliyeti olmayan kişilere güvenlik tedbiri uygulanabilir.

TCK’nın 22/4 fıkrasına gore ceza failin kusuruna gore belirlenir. Kusurluluk normatif bir değerlendirmeyle sadece başat tarafınca belirlenebilir. Bu mevzuda bilirkişi incelemesi yaptırılamaz.

Taksirli suçlarda HAGB sonucu verilebilir mi?

Taksirli suçlarda HAGB sonucu verilebilir mi? Taksirle işlenen suçlar açısından sanık hakkında öncesinden kesinleşmiş mahkumiyet sonucu bulunsa dahi hükmün açıklanmasının geri bırakılması sonucu (HAGB) verilebilir (mesela; trafik kazası, iş kazası yada başka bir taksirli eylem ile ölüm yada yaralama suçlarından mahkumiyet).

Taksirli suçlar hangileridir?

Taksirli suçlar hangileridir? Taksirli suçların bazıları şunlardır:

1. Taksirle öldürme suçu (TCK 85),
2. Taksirle yaralama (TCK 89),
3. Taksirli iflas (TCK 162),
4. Genel güvenliğin taksirle tehlikeye sokulması (TCK  171),
5. Atom enerjisi ile patlamaya sebebiyet verme (TCK 173),
6. Trafik güvenliğini taksirle tehlikeye sokma (TCK 180),
7. Çevrenin taksirle kirletilmesi (TCK 182),
8. Devletin güvenliğine ve siyasal yararlarına ilişkin detayları izahat (TCK 329),
9. Yasaklanan detayları izahat (TCK 336),
10. Taksir sonucu casusluk fiillerinin işlenmesi (TCK 338)

Taksirli suçların memuriyete tesiri

Taksirli suçlar hariç olmak suretiyle ibaresi ne anlama gelir?

Bu ibare taksirli suçların memuriyete tesiri ile ilgilidir. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 48. maddesinde hangi suçları işleyenlerin işgören olmayacağı belirlenmiştir.

Buna gore; taksirli suçlar ve aşağıda sayılan suçlar haricinde erteleme edilmiş hükümler hariç olmak suretiyle, ağır hapis veyahut 6 aydan fazla hapis veyahut affa uğramış olsalar bile Devletin şahsiyetine karşı işlenen suçlarla, zimmet, ihtilas, irtikap, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, inancı kötüye kullanma, dolanlı iflas şeklinde yüz kızartıcı yada onur ve haysiyeti kırıcı suçtan yada istimal ve istihlak kaçakçılığı hariç kaçakçılık, resmi ihale ve alım satımlara fesat karıştırma, Devlet gizemini açığa vurma suçlarından dolayı hükümlü bulunanlar işgören olması imkansız (m. 48/A-5).

Çalışılacak olan kurumun hususi ve diğer mevzuatında hususi bir yargı bulunabilir. Hususi düzenlemede yer edinen şartları taşımayan kişinin de işgören olması mümkün olması imkansız. Mesela; 2802 sayılı Hakimler ve Savcılar Kanunu‘nun 8. maddesine taksirli suçlar hariç olmak suretiyle üç aydan fazla hapis yada affa uğramış olsa bile belli suçlarından dolayı hükümlü bulunmamak yada bu suçlardan yada taksirli suçlar hariç olmak suretiyle üç aydan fazla hürriyeti bağlayıcı cezayı gerektiren bir fiilden dolayı soruşturma yada kovuşturma altında olmamak zorunludur.

Ek olarak milletvekili seçilme yeterliliği ile ilgili olarak da Anayasa’da bir düzenleme mevcuttur. Anayasa’nın, milletvekili seçilme yeterliliğine ilişkin 76. maddesinde; taksirli suçlar hariç olmak suretiyle toplam bir yıl yada daha çok hapis ile ağır hapis cezasına yargı giymiş olanlar milletvekili seçilemez.

Bu yazımızda sizlere özetlemek gerekirse taksirli suçlar nedir? Taksirli suçların cezası nedir? Taksirli suçlar hangileridir? Taksirli suç nedir? Objektif dikkat ve itina yükümlülüğü nedir? Taksirli suçlar hariç olmak suretiyle ibaresi ne anlama gelir? Taksirli suçlarda HAGB sonucu verilebilir mi? TCK 22. maddesinin kapsamı nedir?  sorularının yanıtını vermeye çalıştık.